Sociale wijkteams gebaat bij populatiebekostiging (video)

Populatiebekostiging sociale wijkteams wijkgericht werken WMO

Drs. Bart van de Gevel

Populatiebekostiging invoeren ten behoeve van wijkgericht werken met sociale wijkteams leidt tot meer aandacht voor preventie, meer samenwerking en een betere kwaliteit van leven, zegt senior adviseur Bart van de Gevel van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (RVZ).

Van populatiebekostiging is sprake wanneer een zorgverlener of groep zorgverleners één budget krijgt voor een doelgroep verzekerden of inwoners van een bepaald gebied, waaruit alle zorg- en welzijnsdiensten moeten worden geleverd. “De hoogte van het budget wordt meestal bepaald door de kenmerken van de doelgroep en eventuele resultaatsbeloningen”, zo vertelde Van de Gevel in een eerder artikel op deze site.

Meer preventie door populatiebekostiging

De te verwachten grotere aandacht voor preventie in het wijkgericht werken zou voortkomen uit het principe dat zorgverleners een vast bedrag krijgen voor de populatie die zij bedienen, onafhankelijk van de daadwerkelijke zorgvraag. Wanneer zorgvragen voorkómen kunnen worden door preventieve activiteiten, zou dat voor deze zorgverleners financieel interessant zijn. Om diezelfde reden zou er meer geïnvesteerd worden in effectieve en efficiënte samenwerking bij het leveren van de zorg, hetgeen tot een betere kwaliteit van leven voor wijkbewoners zou leiden.

Sociale wijkteams verantwoordelijk voor zorg én kosten van zorg

Dat populatiebekostiging voor sociale wijkteams kan rekenen op steeds meer aandacht onder beleidsmakers, zorgaanbieders en professionals blijkt onder meer uit de recent verschenen handreiking “Sociale wijkteams in ontwikkeling; inrichting, aansturing en bekostiging”, waarin populatiebekostiging als een ideale bekostigingsvorm voor sociale wijkteams gepresenteerd wordt. Dit is mede te danken aan het feit dat er geen prikkels zijn voor sociale wijkteams en hun overkoepelende organisaties om het zorgvolume op te drijven. De teams hebben met het geven van een vast budget een prikkel om de inzet van maatschappelijke ondersteuning zo laag mogelijk te houden. Zo houden organisaties tenslotte meer over van het budget, wat voor hen aantrekkelijk is.

Tegelijkertijd spreekt de gemeente een resultaat voor de populatie af met het sociale wijkteam, wat ervoor zou moeten zorgen dat het sociaal wijkteam het zorgaanbod niet zover afschermt dat mensen niet de zorg krijgen die zij nodig hebben. Op deze manier legt de gemeente de afweging tussen het beperken van de kosten en het leveren van voldoende zorg rechtstreeks neer bij het sociale wijkteam en de professionals in de wijk

Van de Gevel deelt de opvatting dat de door sociale wijkteams geleverde zorg door de invoering van populatiebekostiging niet alleen efficiënter wordt, maar ook kwalitatief beter.

Obstakels in de praktijk

Hoewel het idee van populatiebekostiging door de schrijvers van de handreiking omarmd wordt, wordt wel aangetekend dat het in de praktijk wel eens moeilijk uit te voeren zou kunnen zijn. Zo is het meten van resultaten van interventies door sociale wijkteams vaak lastig, is het moeilijk om bepaalde resultaten op populatieniveau toe te rekenen aan de activiteiten van een sociaal wijkteam en is het lastig om deze teams af te rekenen op de resultaten wanneer de kwaliteit van verzamelde statistische gegevens laag is.

“Tot de tijd dat deze struikelblokken op het gebied van de meetbaarheid van de resultaten van de sociale wijkteams uit de weg geruimd zijn, is er feitelijk geen sprake van een daadwerkelijke populatiebekostiging, maar van een functiebekostiging: een budget om een ondersteuningsvoorziening aan te bieden, zonder dat de aanbieder op resultaten af te rekenen is”, zo laten de stellers van de handreiking weten.

Niet alleen sociale wijkteams

De overheid wil behalve voor de sociale wijkteams, ook voor de huisartsenzorg en spoedzorg één systeem van populatiebekostiging implementeren dat in 2017 ook de extramurale verpleging zou moeten omvatten. Onlangs zijn door minister Schippers van VWS een aantal regio’s aangewezen waar met deze vorm van bekostiging geëxperimenteerd zal worden.

Bekijk hieronder het pleidooi dat RVZ-adviseur Bart van de Gevel houdt voor populatiebekostiging in het wijkgericht werken:

Van de Gevel schreef eerder voor de RVZ onder meer het rapport “Instrumenten voor gepast zorggebruik”, waarin populatiebekostiging als beleidsinstrument uitvoerig aan de orde komt.

Interessant artikel? Blijf op de hoogte door u aan te melden voor onze nieuwsbrief.